De rente kan in Europa best verder omlaag. De twee procent die de ECB sinds
december als officieel tarief hanteert is weliswaar het laagste percentage
ooit, maar in de VS heeft de Fed de rente al feitelijk op nul gezet. Er kan
dus nog makkelijk wat van af.

De kans bestaat dat de Europese centrale bankiers komende donderdag de rente
inderdaad verder verlagen, misschien zelfs met weer een half procentpunt.

Crisis is verergerd
In december liet ECB-president Jean Claude Trichet doorschemeren dat hij de
volgende rentestap het liefst pas in maart zou nemen. Maar in de tussentijd
is de inflatie sneller afgenomen dan verwacht, terwijl de economische crisis
juist verergerd is. Wellicht dat de ECB de renteverlaging een maandje naar
voren haalt.

Op de valutamarkt houden ze er in elk geval rekening mee. Toen afgelopen
vrijdag bleek dat de inflatie in de vijftien eurolanden in januari slechts
1,1 procent bedroeg, het laagste peil sinds juli 1999, dook de euro direct
onder de 1,28 dollar. Als de inflatie laag is, zo redeneerden de
valutaspeculanten, gaat de rente in Europa omlaag en levert een euro minder
op.

Maar binnen de beleidsbepalende Bestuursraad (de Governing Council) van
de ECB zijn er verschillen van mening over zo’n nieuw rentestap.

De Luxemburger Jean Claude Juncker, als voorzitter van de club van Europese
ministers van Financiën aardig op de hoogte van de discussies binnen de ECB,
liet zich vrijdag ontvallen dat “sommige leden van de Bestuursraad naar
buiten hebben gebracht dat ze mogelijkheden zien voor verdere
renteverlaging, terwijl anderen gewaarschuwd hebben tegen een rentebeleid
dat het officiële tarief dicht bij nul zou brengen.”

Nadelen aan lage rente
Bij die laatste groep hoort bijvoorbeeld de president van de Finse Centrale
Bank, Erkki Liikanen. In een speech zei hij vorige week dat de geschiedenis
heeft geleerd dat “een rente van nul procent geen oplossing is voor een
credit crunch en deflatie”. Integendeel, stelde de Fin: “de huidige
problemen komen juist voort uit te lage rentes eerder in dit decennium”.

Trichet zelf lijkt er ook zo over te denken. In een interview vorige week zei
de Fransman dat “er nadelen zijn aan heel erg lage rentestanden”. Hij doelt
daarmee op de desastreuze combinatie van recessie, deflatie en een rente
dicht bij nul. De beleidsmogelijkheden van een centrale bank zijn onder die
omstandigheden zeer beperkt.

In hetzelfde interview herhaalde Trichet zijn uitspraak dat de volgende
belangrijke ECB-vergadering pas in maart zal plaatsvinden. Met andere
woorden: geen rentestap in februari.

Tot nu toe heeft Trichet zijn medebestuurders steeds aardig aan een touwtje
gehad. Als hij er donderdag een opstand door bankpresidenten van landen als
Spanje en Ierland, waar de crisis het hardst heeft toegeslagen, weet te
voorkomen, lijkt een rentedaling richting nul later dit jaar
onwaarschijnlijk.

Duiven of haviken
Maar gaat de rente wel omlaag, dan is dat een teken dat de duiven binnen de
ECB hebben gewonnen van de haviken.

Het rentebesluit van donderdag zegt deze keer dus niet zoveel over de visie
van de centrale bankiers op de economische omstandigheden in het eurogebied,
maar meer over de groepsdynamiek binnen de 22-koppige Bestuursraad.

De koppen zullen niet tegen elkaar knallen, in Frankfurt, want zo zijn
centrale bankiers nu eenmaal niet. Maar de vergadering is meer beladen dan
Trichet lief is.

Kiest hij toch voor de renteverlaging waar in delen van Europa zo naar wordt
uitgezien, dan ligt de weg open naar een rente van nul procent. De ECB zal
donderdag kleur moeten bekennen.

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen op z24.nl